IWEP
Viêm họng là một bệnh lý hô hấp phổ biến, có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà người bị viêm họng kéo dài còn có thể phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Để hiểu rõ hơn về bệnh, mời bạn tìm hiểu chi tiết qua bài viết!
Viêm họng là gì?
Viêm họng là tình trạng niêm mạc họng bị sưng và đau rát khi nuốt thức ăn hoặc nước bọt. Tình trạng này thường xảy ra do virus, một số ít trường hợp do vi khuẩn hoặc các yếu tố kích ứng khác. Trong đó, viêm họng do virus nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nặng nề.
Có 2 giai đoạn chính của viêm họng là cấp tính và mãn tính. Phần lớn các trường hợp bị viêm họng ở dạng cấp tính, người bệnh sẽ thuyên giảm sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, có 20% trường hợp bệnh tiến triển thành dạng mãn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và chức năng hô hấp.
Viêm họng có thể thuyên giảm nhanh nếu người bệnh nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe và dùng thuốc phù hợp. Trong trường hợp người bệnh chủ quan, không xử lý kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành dạng mãn tính thậm chí gây ra các biến chứng như: mắc các bệnh về hô hấp khác, mất tiếng…
Phân loại và triệu chứng viêm họng
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, giai đoạn bệnh và thể trạng của từng người mà triệu chứng viêm họng sẽ là khác nhau. Trong đó, các loại và triệu chứng bệnh được phân loại thành các dạng sau:
Các loại viêm họng theo triệu chứng
Căn cứ vào các biểu hiện của bệnh, người ta chia viêm họng thành các dạng sau:
Viêm họng đỏ
Viêm họng đỏ có biểu hiện đặc trưng là hầu và niêm mạc họng có màu đỏ máu đồng thời amidan sưng to. Ngoài ra, người bệnh còn kèm theo các triệu chứng khác như: Sốt cao, chán ăn, đau khi ăn và nuốt nước bọt, xuất hiện đờm nhầy có mùi hôi…
Viêm họng trắng
Viêm họng trắng còn được gọi là viêm họng mụn nước. Đây là loại viêm họng xuất hiện một lớp phủ màu trắng có thể bóc tách ra ở họng. Người bệnh bị viêm họng trắng thường kèm theo các triệu chứng như: Sốt cao, cảm cúm, sổ mũi…
Viêm họng hạt
Viêm họng hạt là tình trạng thành họng trương to và xuất hiện các hạt có màu trắng. Triệu chứng để nhận biết bệnh là: xuất hiện các hạt nhỏ có thể có mũ hoặc không ở thành họng, ho, sốt, ngứa cổ họng…
Viêm họng giả mạc
Viêm họng giả mạc là tình trạng ở niêm mạc họng xuất hiện một mảng giả mạc có màu trắng xám, bám chắc và rất dày. Đây là một loại bệnh lý viêm họng hiếm gặp và thường kèm theo các triệu chứng nguy hiểm khác như: Sốt cao, đau rát cổ họng, mệt mỏi chán ăn…
Các loại viêm họng dựa theo thời gian phát triển bệnh
Dựa theo thời gian khởi phát của bệnh, viêm họng được chia thành hai dạng cấp tính và mãn tính.
Viêm họng cấp tính
Các triệu chứng viêm họng cấp tính thường khởi phát đột ngột và ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của người bệnh. Các triệu chứng thường gặp của bệnh gồm:
- Đau rát họng
- Khô và rát cổ họng
- Cảm giác khó nuốt, vướng víu ở họng
- Xuất hiện hạch bạch huyết ở cổ
- Sưng đỏ Amidan
- Sốt
- Buồn nôn, nôn
- Chán ăn
- Sổ mũi, khàn giọng
- Hắt hơi thường xuyên
Viêm họng mãn tính
Viêm họng mãn tính là tình trạng sưng viêm kéo dài ở niêm mạc hầu họng. Các triệu chứng giai đoạn mãn tính thường tiến triển chậm nhưng dai dẳng hơn, điển hình như:
- Đau rát họng kéo dài
- Cổ họng thường xuyên cảm giác khô, vướng víu
- Ngứa họng
- Đau khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn
- Ho, ho có đờm
- Khàn giọng
- Ợ hơi, ợ chua, đau tức ngực
Viêm họng mãn tính được chia thành 4 thể bệnh với các triệu chứng khác nhau, bao gồm:
- Viêm họng mãn tính quá phát (viêm họng hạt): Xuất hiện các hạt nhỏ ở thành họng. Các hạt nhỏ này thường đa dạng kích thước, mọc rải rác hoặc tập trung.
- Viêm họng mãn tính sung huyết: Xuất hiện các mạch máu ở cổ họng, cổ họng đỏ…
- Viêm họng mãn tính xuất tiết: Xuất hiện chất nhầy trong suốt ở thành họng, niêm mạc họng có màu đỏ.
- Viêm họng teo: Thể niêm mạc mỏng và teo dần, có đóng vảy. Loại viêm họng mãn tính này thường gặp ở người cao tuổi.
Nguyên nhân gây bệnh viêm họng
Bệnh viêm họng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó có tới 90% trường hợp mắc bệnh do nhiễm virus, các nguyên nhân còn lại thường là vi khuẩn, dị ứng và các yếu tố khác.
Viêm họng do virus
Virus là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến viêm họng và các vấn đề hô hấp khác. Một số loại virus gây viêm họng thường gặp là: adenovirus, virus sởi, virus cúm, virus thủy đậu, bạch cầu đơn nhân, virus quai bị, virus ho gà, Herpes simplex virus, virus á cúm,…
Virus gây viêm họng có thể do lây nhiễm qua dịch đờm hoặc nước bọt của người nhiễm bệnh hoặc có thể là tình trạng thứ phát sau khi mắc các bệnh như cảm cúm, quai bị, ho gà…
Viêm họng do vi khuẩn
Nguyên nhân viêm họng do vi khuẩn thường ít xảy ra hơn so với virus. Loại vi khuẩn gây viêm họng thường là liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes). Ngoài ra, một số loại vi khuẩn khác như bạch cầu khuẩn, lậu cầu… cũng là nguyên nhân gây viêm họng.
Viêm họng do dị ứng
Ngoài các tác nhân do virus và vi khuẩn thì viêm họng cũng có thể do nguyên nhân dị ứng thời tiết, lông chó mèo, phấn hoa, bụi bẩn… Các tác nhân dị ứng kích thích cơ thể giải phóng histamin, dẫn đến hiện tượng hầu họng sưng viêm.
Các nguyên nhân khác
Viêm họng cũng có thể xảy ra do một số nguyên nhân như:
- Thời tiết khô hanh hoặc lạnh đột ngột gây kích ứng niêm mạc họng
- La hét hoặc nói chuyện liên tục có thể kích thích mô thanh quản và hầu họng gây viêm.
- Ảnh hưởng của chứng trào ngược dạ dày gây phá hủy niêm mạc họng, dẫn tới nóng rát và đau nhức cổ họng.
- Người có thói quen hút thuốc lá gây kích ứng niêm mạc họng.
- Mắc các bệnh lý về hô hấp như: Viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm tai giữa… và các bệnh lý liên quan đến tai – mũi – họng thường dễ khiến virus, vi khuẩn xâm nhập sang vùng họng gây viêm.
- Mắc các bệnh lý răng miệng: Những người mắc bệnh lý liên quan đến răng miệng như: Viêm lợi, sâu răng… thường có nguy cơ bị viêm họng do vi khuẩn dễ lây lan xuống vùng họng.
Viêm họng có nguy hiểm không?
Viêm họng nếu không được điều trị triệt để có thể thành dạng mãn tính, tái đi tái lại nhiều lần gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Ngoài ra, viêm họng cũng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
Biến chứng tại chỗ
Nếu viêm họng không được điều trị triệt để có thể ảnh hưởng đến khu vực vùng họng, người bệnh có thể đối mặt với các vấn đề: viêm tấy amidan, áp xe thành họng, hoại tử vùng cổ… Những biến chứng này rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và nói của người bệnh.
Biến chứng lân cận
Khi viêm họng do virus và có xuất hiện dịch mủ, tình trạng này có thể gây lây lan sang những cơ quan khác. Người bệnh có thể đối mặt với các vấn đề ở những cơ quan lân cận như: Viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai giữa, viêm lợi…
Biến chứng đến các cơ quan xa
Tình trạng viêm họng do các loại virus, vi khuẩn kéo dài có thể xâm nhập vào đường máu gây nên viêm thận, viêm màng tim, viêm khớp…
Có thể thấy, viêm họng không phải là một bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, khi người bệnh chủ quan không điều trị triệt để có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, khi nhận thấy mình có những dấu hiệu viêm họng, người bệnh nên đi thăm khám và lựa chọn điều trị kịp thời.
Các biện pháp điều trị bệnh viêm họng
Các cách điều trị viêm họng chủ yếu là sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và chế độ chăm sóc tại nhà. Một số ít trường hợp phải phẫu thuật khi viêm họng gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Sử dụng thuốc điều trị viêm họng
- Nhóm thuốc giảm đau, hạ sốt như Paracetamol, Aspirin được dùng khi viêm họng gây đau và sốt.
- Nhóm thuốc kháng viêm NSAID (diclofenac, ibuprofen…) được dùng để giảm các triệu chứng viêm do viêm họng gây ra.
- Nhóm thuốc kháng viêm corticosteroid (dexamethason, prednisolon, betamethason…) dùng điều trị viêm họng nặng.
- Nhóm thuốc kháng sinh dùng khi viêm họng do vi khuẩn gây ra.
- Dung dịch súc miệng, viêm ngậm giảm đau rát họng…
Khi dùng các loại thuốc tây y chữa viêm họng, người bệnh cần chú ý uống đủ liều lượng theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều. Khi người bệnh phát hiện những biểu hiện bất thường, cần ngưng thuốc và thăm khám bác sĩ để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
Cách trị viêm họng bằng phương pháp dân gian
Ngoài phương pháp điều trị viêm họng bằng thuốc tây y, bạn có thể sử dụng cách chữa viêm họng dân gian như: mật ong, tía tô, tỏi, gừng… để ngậm hoặc uống hàng ngày khi bệnh mức độ nhẹ. Dưới đây là một số cách trị viêm họng dân gian mà bạn có thể áp dụng:
Mật ong chữa viêm họng
Mật ong có chứa methylglyoxal giúp vô hiệu hóa hệ thống phòng vệ của vi khuẩn để tiêu diệt chúng hiệu quả. Do đó, dân gian thường áp dụng mật ong chữa viêm họng khá hiệu quả.
Bạn có thể thực hiện bài thuốc dân gian chữa viêm họng này bằng cách dùng 1 thìa nước cốt chanh và 2 thìa mật ong pha cùng 200ml nước ấm và uống hàng ngày.
Trị viêm họng bằng nước muối
Súc miệng bằng nước muối 2-3 lần mỗi ngày có thể giảm nhanh triệu chứng đau rát do viêm họng. Bạn có thể sử dụng nước muối sinh lý hoặc pha muối hột để sử dụng hàng ngày.
Tỏi chữa viêm họng
Trong tỏi có chứa hoạt chất allicin giúp kháng khuẩn và tiêu diệt virus khá tốt. Vì vậy, bạn có thể dùng tỏi để trị viêm họng khá tốt. Bạn có thể ngậm trực tiếp tỏi sống để tăng hiệu quả điều trị bệnh.
Chanh chữa viêm họng
Chanh giúp làm tan đờm và giảm đau họng khá hiệu quả. Ngoài ra, lượng vitamin C dồi dào trong chanh còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa viêm hiệu quả. Vì vậy, người bệnh có thể uống một ly nước chanh ấm mỗi ngày để giảm đau rát và viêm họng nhé!
Gừng
Gừng có công dụng kháng viêm và diệt khuẩn khá tốt. Loại củ này được áp dụng trong các bài thuốc dân gian trị ho, giảm viêm và đau rát họng khá tốt. Bạn có thể uống nước ấm pha gừng để giảm đau rát do viêm họng.
Chế độ dinh dưỡng cho người viêm họng
Khi bị viêm họng, người bệnh thường khó khăn trong việc ăn uống. Vì vậy, việc lựa chọn những thực phẩm nên ăn và hạn chế những thực phẩm không tốt là rất cần thiết. Dưới đây là chế độ ăn uống tốt cho người bị viêm họng.
Bị viêm họng nên ăn gì?
Khi bị viêm họng, bạn nên chọn các loại thực phẩm mềm và dễ nuốt để giảm các tác động lên cổ họng. Ngoài ra, các loại đồ ăn nên giúp làm dịu cổ họng. Bạn nên bổ sung:
- Thực phẩm nhiều vitamin C: Tăng cường sức đề kháng, giảm viêm hiệu quả. Một số loại thực phẩm trong nhóm này có thể kể đến như: Cải xanh, cải xoăn, đu đủ, ớt chuông, dâu tây, ổi, cam, bưởi, xoài, kiwi…
- Các loại thực phẩm lỏng: Cháo, súp, canh giúp dễ ăn, giảm khó chịu ở cổ họng.
- Sữa, nước trái cây, sinh tố: Cung cấp các loại dưỡng chất tăng sức đề kháng và giúp giảm viêm hiệu quả.
Bị viêm họng kiêng ăn gì
Những người bị viêm họng nên tránh ăn các loại thực phẩm sau đây:
- Món ăn khô cứng: Khiến người bệnh khó nhai và nuốt. Chúng bao gồm: các loại hạt, bánh cứng…
- Món ăn cay nóng: Những món ăn cay nóng không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn khiến tình trạng viêm nặng nề hơn. Vì vậy, những người bị viêm họng nên tránh những loại món ăn này.
- Đồ uống có cồn và ga: Các loại đồ uống có cồn và ga ảnh hưởng nghiêm trọng đến cổ họng khiến họng dễ bị ăn mòn và tổn thương..
Thêm vào đó, bạn cần chú ý các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa viêm họng tại nhà như: nghỉ ngơi, hạn chế căng thẳng, tăng cường uống nước, bổ sung vitamin và chất xơ, ăn uống điều độ, tránh la hét hoặc nói nhiều… Những điều này sẽ giúp bạn tăng cường sức khỏe, giảm biến chứng viêm họng khá tốt.
Như vậy, viêm họng là triệu chứng bệnh không gây nguy hiểm nếu được điều trị kịp thời. Do đó, người bệnh không nên chủ quan, cần chú ý thăm khám cũng như áp dụng các nguyên tắc điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Chúc bạn nhanh khỏi bệnh!
